Jak wygląda Halloween w Polsce? Amerykańskie święto kojarzone głównie z komercją, budzące bardzo duże kontrowersje w kościele katolickim. Czym tak naprawdę jest Halloween oraz czym różni się ono od naszych pogańskich dziadów? Tym zajmujemy się dzisiaj na naszym blogu.

Co to jest Halloween? Co oznacza Halloween?

Z pewnością wielu z nas zadaje sobie pytanie – co to jest Halloween? Na to pytanie być może nie odpowiedzą wszyscy dorośli w Polsce, ale już większość dzieci tak. Halloween świętujemy zawsze w wigilię dnia Wszystkich Świętych, 31. października. Zwyczaj ten wywodzi się od celtyckiego święta Samhain. Wówczas palono ogniska oraz zakładano kostiumy, aby odstraszyć złe duchy. Święto Samhain wyznaczało koniec żniw i początek zimy. Oznaczało koniec plonów i widmo zimowych dni, w które znaczna część ludności umierała. Dlatego zapewno Samhain kojarzy się nam ze Świętem Zmarłych. Ale nie tylko. Nazwa Halloween wywodzi się od słów All hallows’ eve i oznacza wigilię wszystkich świętych. Jak świętuje się Halloween w Polsce i jakie ono ma znaczenie? Odpowiedź w artykule.

Kiedy jest Halloween w Polsce?

Halloween w Polsce nie ma aż tak silnie zakorzenionej tradycji, jak na Zachodzie. Obecnie jest to święto promowane głównie ze względu na zyski marketingowe, czyli ma charakter komercyjny. Wielu z nas lubi się także zabawić dla żartu, przebierając się za straszydła. Czy świętowanie Halloween w Polsce ma na celu kultywowanie pogańskich tradycji i kult szatana? Obawiamy się, że absolutnie nie. Dzisiejsze Halloween nie ma nic wspólnego z religią i wyznaniem, a jest ukierunkowane głównie na radość i zabawę. Zwyczaj obchodzenia tego święta pojawił się w Polsce w latach 90., wraz z pojawieniem się zagranicznych seriali w polskiej telewizji. Błędnym jest jednak stwierdzenie, iż Halloween to typowo amerykański zwyczaj. Wywodzi się on bowiem z celtyckich wierzeń, a mianowicie pochodzi od święta Samhain o którym pisaliśmy powyżej.

Halloween w Polsce, podobnie jak w innych krajach, obchodzi się 31. października. Mimo że nie jest to tradycyjne polskie święto, zyskało popularność, zwłaszcza wśród młodzieży i dzieci, pod wpływem amerykańskiej kultury. W tym dniu organizuje się imprezy tematyczne, dzieci przebierają się w kostiumy i niekiedy chodzą po domach w ramach „cukierek albo psikus” (choć ta tradycja jest mniej powszechna niż w krajach anglosaskich).

Halloween nie jest jednak świętem oficjalnym w Polsce i ma raczej rozrywkowy charakter, bez głębszych religijnych czy duchowych konotacji, jakie można spotkać w innych miejscach.

Jakie są symbole Halloween?

Halloween ma wiele symboli, które odwołują się do motywów związanych z duchami, śmiercią i światem nadprzyrodzonym. Poniżej przedstawiam najpopularniejsze symbole Halloween i ich znaczenie:

• Czarownice
  Opis: Postać czarownicy na miotle, zazwyczaj z charakterystycznym szpiczastym kapeluszem.
  Znaczenie: Czarownice są symbolem magii i tajemniczych mocy. W średniowieczu wierzono, że Halloween to czas, kiedy czarownice i inne złe duchy są szczególnie aktywne.
• Duchy
  Opis: Postacie w białych, przewiewnych formach, często przedstawiane jako przezroczyste, unoszące się zjawy.
  Znaczenie: Duchy symbolizują powrót zmarłych do świata żywych. Halloween jest tradycyjnie uważane za czas, kiedy granica między światem żywych a zmarłych staje się cienka, co pozwala duchom wędrować po świecie.
• Czarne koty
  Opis: Czarne koty są często przedstawiane z łukowatymi grzbietami i groźnym wyglądem.
  Znaczenie: W średniowieczu uważano, że czarne koty są towarzyszami czarownic, a nawet wcieleniami demonów. Dziś są jednym z klasycznych symboli związanych z tajemnicą i przesądami.
• Nietoperze
  Opis: Często pojawiają się w scenerii Halloween, latając nocą lub zwisając do góry nogami.
  Znaczenie: Nietoperze, jako nocne stworzenia, kojarzone są z ciemnością i strachem. Są też związane z wampirami, które często przekształcają się w nietoperze w literaturze i filmach.
• Pająki i pajęczyny
  Opis: Pajęczyny i pająki są często używane do dekoracji, dodając atmosfery tajemniczości i grozy.
  Znaczenie: Pająki symbolizują starożytną mądrość i są związane z motywem strachu, ciemności i ukrytych niebezpieczeństw.
• Sowy
  Opis: Ptaki nocne, często przedstawiane z groźnym wyrazem twarzy i dużymi, świecącymi oczami.
  Znaczenie: Sowy były uważane za zwiastuny śmierci lub przewodników dusz. Ich obecność w nocy i tajemniczy śpiew sprawiają, że są symbolem mroczności i nadprzyrodzonych zjawisk.
• Trumny i groby
  Opis: Trumny, nagrobki i cmentarze są powszechnymi motywami w dekoracjach Halloween.
  Znaczenie: Przypominają one o śmierci i życiu po śmierci, które są głównymi tematami Halloween.
• Wampiry
  Opis: Klasyczna postać wampira to arystokratyczna postać ubrana w pelerynę, o ostrych kłach, często związana z piciem krwi.
  Znaczenie: Wampiry symbolizują nieśmiertelność, strach przed śmiercią oraz nadprzyrodzone moce. Wampiry są jednymi z najbardziej popularnych postaci w horrorach i kulturze Halloween.
• Zombie
  Opis: Ożywione trupy, które powstały z grobów i włóczą się, szukając ofiar.
  Znaczenie: Zombie symbolizują strach przed śmiercią i bezradnością, a także lęk przed tym, co może powstać z martwych.
• Czaszki i szkielety
  Opis: Czaszki, kości i całe szkielety są popularnymi dekoracjami, często przedstawianymi w formie groteskowej lub humorystycznej.
  Znaczenie: Czaszki i szkielety symbolizują śmierć i przemijanie. W kulturze Halloween często są przedstawiane w lekko żartobliwy sposób, co oswaja strach przed śmiercią.
• Krew
  Opis: Sztuczna krew jest często używana w kostiumach i dekoracjach, szczególnie w kontekście wampirów, zombie i innych nadprzyrodzonych postaci.
  Znaczenie: Krew jest symbolem życia, ale także strachu i przemocy. W kontekście Halloween, krew podkreśla element grozy i niebezpieczeństwa.

Te symbole, choć w większości oparte na motywach związanych z przerażeniem i śmiercią, są również często używane w lekko groteskowy sposób, co sprawia, że Halloween staje się mieszanką strachu i zabawy.

Dynia – najpopularniejszy symbol Halloween

Symbolem święta Halloween, znanym chyba na całym świecie, jest dynia. Ale nie taka zwykła dynia, a wydrążona, w której palą się świece bądź jakieś lampki. Mało kto wie, iż kiedyś drążyło się nie tylko dynie, ale i inne jesienne warzywa. Do najpopularniejszych należała rzepa, brukiew, a także buraki. Skąd ten zwyczaj? Według wierzeń, gdy kończy się lato, nastają długie, ciemne, jesienne dni. Wówczas ziemię nawiedzają dusze zmarłych. Tak przynajmniej wierzyli Celtowie. Na powitanie tych dusz stawiano przed każdym domem wydrążoną dynię, która służyła jako latarnia. Światło padające z takiej latarni miało ułatwić duszom znalezienie drogi do domu. Z kolei inna teoria twierdzi, iż ludzie bali się dusz nawiedzających Ziemię w Halloween, dlatego stawiali przed domami straszne dynie, które miały na celu odstraszyć duchy. To, że większość dyń nie nadaje się do spożycia, ale może służyć celom ozdobnym wydaje się przy tym dość prozaicznym tłumaczeniem.

Cukierek albo psikus. Skąd ten zwyczaj?

Cukierek albo psikus to popularny, halloweenowy zwyczaj ludowy, który polega na tym, że 31. października przebrane dzieci chodzą od domu do domu zbierając słodycze. Oczywiście należy udać się tylko do domów specjalnie ozdobionych na tą okazję. Na temat pochodzenia tego zwyczaju również wiele różnych przekazów. Jeden z nich mówi, iż pradawni Celtowie przynosii na groby zmarłych słodkości, aby przebłagać dusze. Inny przekaz mówi, jakoby z okazji święta Samhain bogaci ludzie organizowali wystawne przyjęcia. Biedni ludzie z kolei chodzili od drzwi do drzwi i zbierali żywność dla zmarłych przodków.

Skąd się wzięło Halloween i legenda o Jacku o’Lanternie

Skąd się wzięło Halloween? Oprócz celtyckich wierzeń należy sięgnąć także do legend. Mity i legendy krążą od dawien dawna w każdym kraju. Legenda o Jacku o’Lanternie wiąże się właśnie z pojawieniem się Halloween. Istnieje kilka jej wersji. Jedna z nich mówi, iż dzień przed świętem Wszystkich Świętych diabeł wybrał się na Ziemię w poszukiwaniu nowych dusz. W irlandzkim pubie spotkał pijaka i kowala Jacka Oldfielda. Ten oddał swoją duszę diabłu w zamian za ostatniego drinka.

Z kolei inna wersja tej legendy mówi, iż Irlandczyk Jack zaprzysiągł swoją duszę diabłu w zamian za liczne bogactwa. Diabeł przybył po nią, lecz Jack przechytrzył diabła. Poprosił go o ostatni posiłek – jabłko, które rosło na czubku drzewa. Diabeł wspiął się na drzewo, aby zerwać jabłko, jednak Jack nakreślił na korze znak krzyża. Diabeł został uwięziony, ponieważ bał zejść się na dół. Jack go uwolnił w zamian za obietnicę, iż zostawi jego duszę w spokoju na wieczność. Wkrótce potem Irlandczyk zmarł. Miało to miejsce 31. października. Jego dusza nie mogła trafić do nieba, ponieważ Jack był zbyt skąpy i grzeszny. Nie mogła również dostać się do piekieł, gdyż Jack miał wieczny układ z diabłem. Dusza Jacka trafiła więc do miejsca między niebem, a piekłem. Panowały tam straszne ciemności i było zimno. Jack dostał więc rozżarzony kawałek węgla z piekieł i włożył go do wydrążonej dyni, którą wcześniej zjadł. Od tej pory błąka się nie wiadomo gdzie, przyświecając sobie drogę latarnią. Będzie to trwało aż do Sądu Ostatecznego. Wydrążone dynie nazywa się z tego względu Jack o’Lantern.

W jakich krajach obchodzi się Halloween?

W jakich krajach obchodzi się Halloween? Wiadomo przecież, że w Irlandii, gdzie ma swoje korzenie. W Europie świętujemy w Wielkiej Brytanii, Niemczech, również w Szwajcarii. Halloween w Polsce ma tyle samo zwolenników, co przeciwników. W Stanach Zjednoczonych wyprawia się z tej okazji bardzo huczne imprezy. Halloween świętuje się także w Kanadzie.

Na czym polega Halloween?

Na czym polega Halloween krótko mówiąc? Głównie na maskaradzie, drążeniu dyń oraz wędrówkach dzieci od domu do domu w poszukiwaniu cukierków i innych słodyczy. Właściwie niewielu świętujących wie, iż jest to okres zmian w przyrodzie i kalendarzu rolniczym. Przywdziewanie masek ma na celu odstraszenie złych duchów, ale przecież dziś nikt nie zwraca na to uwagi. Głównym założeniem Halloween jest, aby ubrać się jak najstraszniej i jak najbardziej efektownie.

Za co można się przebrać na Halloween?

Za co można się przebrać na Halloween? Lista jest dość długa i wszystko zależy od inwencji. Najczęściej przebieramy się za wampiry, czarownice, ale i zombie. Wiadomo – im straszniej, tym lepiej. Sztuczna krew, bandaże, kły, czy sztuczne pająki mogą tylko dopełniać całości.

Halloween a Kościół

Jak wygląda kwestia Halloween a Kościół? Choć samo święto ma pogańskie korzenie, posiada jednak wiele aspektów chrześcijańskich. Już sama zbieżność dat – 31. października i 1. listopada nie jest przypadkowa. Podobnie jak nazwa wskazująca na wszystkich świętych. Generalnie Kościół nie popiera tego typu praktyk, uznając je za pogańskie i niechrześcijańskie. Kult śmierci i cała otoczka Halloween są uznawane przez Kościół jako praktyki okultystyczne. Nawet papieże wyrażali dezaprobatę z powodu kultywowania tego rodzaju tradycji. W wielu polskich szkołach zamiast popularnych, halloweenowych zabaw wprowadzono tzw. bale wszystkich świętych, jako odpowiedź na Halloween. Podług Kościoła ten zwyczaj stoi w kontrze do modlitwy i refleksji nad zmarłymi w przededniu Wszystkich Świętych.

Kara za Halloween?

W Polsce jakiś czas temu skierowano do Sejmu projekt obywatelski, który zakładał świętowanie Halloween w Polsce będzie karane grzywną, lub karą więzienia. Czy przebranie za kościotrupa, czy wampira powinno być jednak karane ograniczeniem wolności? Czy kara za Halloween w Polsce będzie ustanowiona? Śmiemy w to wątpić. Nie mniej jednak posłowie musieli się pochylić nad petycją.