Piaskowiec to kamień naturalny o wszechstronnym zastosowaniu w budownictwie. Jak wygląda jego czyszczenie, czy nagrobki z piaskowca to dobry wybór i jakie są jego właściwości? O tym piszemy na naszym blogu.

Co to jest piaskowiec?

Piaskowiec to klastyczna skała osadowa, której co najmniej połowę składu stanowi piasek. Wskazuje już na to jej nazewnictwo. Skała ta ma drobne uziarnienie, a frakcja ziarenek piasku waha się od 0,06 do ok 2mm wielkości. Ziarna są głównie pochodzenia kwarcowego, ale mogą się również składać z innych minerałów. Oprócz kwarcu piaskowiec zawiera w swoim składzie limonity, kalcyty, hematyty, glaukonity, getyty i inne minerały. Wiele piaskowców posiada też w swojej strukturze skamieniałości, czyli pozostałości po innych organizmach – najczęściej kręgowcach, bezkręgowcach i roślinach. Drobinki piasku są zespolone ze sobą za pomocą spoiwa krzemionkowego, lub ilastego.

Kolory piaskowca

Kolory piaskowca są bardzo różnorodne, podobnie jak różne są kolory piasku. Dominują tutaj przede wszystkim biel i odcienie szarości, a także różne pastelowe odcienie żółci. Piaskowiec może być żółty, brązowy, pomarańczowy, żółtobrązowy, czerwony, zielony, szary a nawet czarny. Wszystko zależy od składu mineralnego skały. Za żółtą i żółtobrązową barwę skały odpowiada minerał limonit, czyli żeleziak brunatny. Jest to mieszanina tlenków i wodorotlenków żelaza. Piaskowce w czerwonym kolorze mają w swoim składzie tlenki żelaza, takie jak hematyt i goethyt (nazwa tego tlenku pochodzi od słynnego niemieckiego pisarza Johanna Wolfganga Goethego). Z kolei zielony piaskowiec ma w swoim składzie glaukonit, czyli minerał krzemianowy, odpowiadający za zieloną barwę skały. Czarne piaskowce zawierają w swoim składzie związki węglowe, a także bitumen. Jak widać, kolory piaskowca są więc bardzo zróżnicowane i różnorodne. Przeczytaj również nasz artykuł na temat tego, co to jest skala Mohsa. Dowiesz się z niego, jak twarde są piaskowce.

Czy istnieje czarny piaskowiec?

Odpowiedź na pytanie, czy istnieje czarny piaskowiec brzmi – i tak, i nie. Czarny piaskowiec jako taki nie występuje w przyrodzie, ponieważ piaskowiec zwykle występuje w odcieniach żółci, czerwieni, szarości i brązu, wynikających z obecności różnych minerałów i tlenków żelaza. Jednak mogą istnieć skały o podobnej strukturze do piaskowca, które mogą mieć czarny kolor, głównie ze względu na obecność węglanu lub substancji organicznych.

W kontekście komercyjnym, „czarny piaskowiec” może być nazwą handlową używaną do opisu kamienia dekoracyjnego lub budowlanego o ciemnym kolorze, który może nie być prawdziwym piaskowcem, lecz innym rodzajem skały osadowej.

Czerwony piaskowiec – kamień o interesującej barwie

Czerwony piaskowiec posiada w swoim składzie mnóstwo tlenków hematytu, czyli żelaza, które nadają skale czerwonkawy odcień. Jest on niezwykle ceniony ze względu na swe walory estetyczne. Wykorzystuje się go przede wszystkim w budownictwie. Szczególnie przy budowie pomników, budynków, a także elementów dekoracyjnych np. w ogrodzie.

Przykłady znanych struktur z czerwonego piaskowca:

• Petra w Jordanii: Starożytne miasto wykute w czerwonym piaskowcu, znane ze swoich imponujących fasad skalnych.
• Red Fort w Indiach: Wielki fort w Delhi, którego budulec to głównie czerwony piaskowiec.

Czerwony piaskowiec jest nie tylko cennym zasobem geologicznym, ale również ważnym elementem dziedzictwa kulturowego wielu regionów na świecie.

Biały piaskowiec – krótka charakterystyka

Biały piaskowiec to rodzaj piaskowca, który jest szczególnie ceniony za swój jasny kolor i czystość. Jego biała barwa wynika z obecności czystych ziaren kwarcu i niskiej zawartości tlenków żelaza oraz innych barwiących minerałów. Jest popularny zarówno w budownictwie, jak i w sztuce dekoracyjnej.
Kolor: Przeważnie biały lub jasnokremowy. Barwa może się różnić w zależności od lokalizacji i specyficznych minerałów obecnych w skale. Głównie składa się z kwarcu, ale może zawierać również inne minerały takie jak skalenie, mika i węglany. Ziarna są zazwyczaj dobrze zaokrąglone i dobrze posortowane, co daje jednolitą teksturę.

Biały piaskowiec jest twardy i trwały, co czyni go odpowiednim do różnych zastosowań budowlanych.bPopularny materiał dla rzeźbiarzy z uwagi na jego względną łatwość w obróbce i atrakcyjny wygląd.

Przykłady znanych struktur z białego piaskowca:

• Taj Mahal w Indiach: Ikoniczny mauzoleum zbudowany z białego marmuru i białego piaskowca, słynący z niezwykłej piękności i precyzyjnej rzeźby.
• White House w USA: Biały Dom w Waszyngtonie D.C. jest częściowo zbudowany z białego piaskowca, nadającego mu charakterystyczny wygląd.

Białe piaskowce – geologiczne występowanie:

• USA: Biały piaskowiec można znaleźć w wielu stanach, takich jak Kolorado, Arizona i Utah.
• Indie: Znane z wysokiej jakości białego piaskowca, używanego w wielu historycznych i nowoczesnych konstrukcjach.
• Australia: Występuje w różnych regionach, używany zarówno w lokalnym budownictwie, jak i eksporcie.

Jak powstał piaskowiec?

Piaskowiec powstał z piasku w wyniku wietrzenia, kruszenia, bądź rozpuszczania skał. Przyjmuje się, iż jest on pochodzenia morskiego, a więc zbudowany jest z piasku, który powstał w morzu. Piaskowce to produkty sedymentacji. Co to jest sedymentacja? To nic innego, jak opadanie cząsteczek ciała stałego, w tym wypadku ziarenek piasku, w cieczy. Piasek z kolei to rozłożone cząstki skał. Razem z różnymi minerałami, o których pisaliśmy wyżej, oraz zespoleniem iłowym, bądź krzemionkowym powstały piaskowce. Na te substancje działały również zmienne ciśnienia. Największymi obszarami wydobycia piaskowca są płytkie morza, wybrzeża i szelfy. Piaskowiec jest dość miękki i można go rozpoznać po tym, że nie jest w stanie zarysować stali. Zdarza się jednak, że niektóre ziarenka są w stanie to zrobić.

Do czego służy piaskowiec?

Piaskowiec to materiał o wszechstronnym zastosowaniu. Szczególnie często spotykany jest w naszych ogrodach – często buduje się z niego ścieżki, bądź murki. Doskonale nadaje się na donice, dzięki czemu kwiaty w nich posadzone prezentują się niezwykle elegancko. Piaskowiec wprowadza do naszego ogrodu śródziemnomorską i odrobinę egzotyczną stylistykę.

Piaskowiec znajduje również zastosowanie w innych miejscach. Można go spotkać na przykład na schodach. Schody z piaskowca wyglądają naprawdę elegancko i stanowią alternatywę dla granitów i marmurów. Nie są jednak tak wytrzymałe i odporne na ścieranie jak pozostałe kamienie naturalne. Jest to również bardzo dobry materiał na tarasy i podniesione rabaty.

Piaskowiec świetnie nadaje się na rzeźby i pomniki. Nie jest to jednak materiał, który jakoś szczególnie nadaje się do zastosowań zewnętrznych. Piaskowiec wystawiony na działanie czynników zewnętrznych dość szybko pokrywa się zielonym nalotem. Z pewnością jego pielęgnacja i czyszczenie będzie wymagało więcej nakładu pracy niż w przypadku innych surowców naturalnych.

Czyszczenie piaskowców. Jak usunąć nalot z piaskowca?

Piaskowiec nastręcza wielu trudności w czyszczeniu i pielęgnacji. Z pewnością należy przy tym unikać kwaśnych, czy żrących substancji. Nienajlepsze są również te środki pielęgnacyjne, które są bardzo zasadowe, a ich pH wynosi więcej niż 9. Przy czyszczeniu piaskowca należy najpierw usunąć kurz, a dopiero później potraktować kamień ciepłą wodą. Musimy przy tym pamiętać, że piaskowce są bardzo higroskopijne, czyli piją wodę. Jeśli woda będzie brudna, to wniknie ona do wnętrza kamienia i trudniej go będzie doczyścić. Podczas czyszczenia piaskowca pamiętajmy więc o tym, aby kilkukrotnie zmieniać wodę na czystą. Następnie zostawiamy kamień do wyschnięcia. Problem pojawia się przy nalotach z mchu, porostów i alg – usunąć je jest bardzo trudno. Z pewnością należy tutaj unikać myjek wysokociśnieniowych, które mogą uszkodzić strukturę kamienia. W przypadku, gdy zielony nalot wniknął już do wnętrza piaskowca pomóc mogą jedynie dedykowane środki chemiczne.

Piaskowiec właściwości

Piaskowiec uznawany jest za kamień miękki i nie jest tak odporny na warunki atmosferyczne, jak inne kamienie naturalne. Wpływ na twardość piaskowca ma rodzaj spoiwa (ilaste, czy krzemionkowe), a także zawartość kwarcytu. Jeżeli piaskowiec zawiera w swoim składzie więcej, niż 90% określa się go jako piaskowiec kwarcowy, który jest bardzo twardy i przede wszystkim mrozoodporny. Skała piaskowa jest porowata, a przez to dość nasiąkliwa. Posiada zdolność przepuszczania wody.

Piaskowiec jest szorstki, wchłania wodę, niestety absorbuje również brud. Oznacza to, że nie jest to surowiec łatwy w pielęgnacji i utrzymaniu czystości. Kamień dość szybko pokrywa się zielonkawym nalotem i staje się śliski. Jest także mało odporny na działanie soli drogowej. Olbrzymi wpływ na wytrzymałość piaskowców ma ich zespolenie. Szczególnie duża zawartość iłu obniża odporność piaskowców na działanie czynników atmosferycznych.

Według skali Mohsa, a więc skali twardości kamieni, plasuje się na 4-7 pozycji. Oznacza to, że jest to surowiec dość twardy. Z pewnością nie jest to kamień tak twardy, jak granit, czy marmur. Zaraz po wydobyciu piaskowiec jest bardzo miękki, plastyczny i przede wszystkim łatwy w obróbce. Nie bez powodu tworzy się z niego liczne rzeźby. Dopiero z czasem skała zaczyna twardnieć, co sprawia, że jest szeroko wykorzystywana w różnych branżach industrialnych.

Granit czy piaskowiec?

De gustibus non est disputandum, czyli o gustach się nie dyskutuje. Dobór koloru i rodzaju kamienia to rzecz subiektywna. Jeśli stoją Państwo przed dylematem co wybrać granit czy piaskowiec, to należy wówczas wziąć pod uwagę właściwości i ceny obu kamieni. O ile w przypadku kosztów oba surowce za bardzo się od siebie nie różnią, tak pod względem właściwości fizykochemicznych są to dwa odległe bieguny. Według LuxStone Granity granit to najlepszy kamień naturalny do zastosowań zewnętrznych, jak i wewnętrznych. W przeciwieństwie do piaskowca wykazuje on bardzo wysoką mrozoodporność i nie przepuszcza wody. Nasiąkliwość wodna granitów jest dość niska, przez co wzrasta ich odporność na niskie temperatury. Powierzchnia piaskowców nasiąka wodą opadową i w efekcie tego powstają na niej później nieeleganckie wykwity.

Jeżeli chodzi o kwestie czyszczenia i pielęgnacji, to tutaj również punkt zdobywa kamień granitowy. Polerowany granit wystarczy przetrzeć mokrą szmatką, pielęgnacja granitu jest o wiele łatwiejsza, niż czyszczenie piaskowca. Piaskowiec sprawia więcej trudności i kłopotu ze względu na jego szorstką porowatą strukturę. Z kolei piaskowiec jest bardziej miękki, ale za to łatwiejszy w obróbce, dzięki czemu można wyrzeźbić z niego piękne elementy. W przypadku granitu jest już o to trudniej, ponieważ jest on bardzo twardy. Piaskowiec to świetny materiał na rzeźby.

Nagrobek z piaskowca

Przechadzając się po cmentarzu pewnie nie raz spotkaliśmy nagrobek z piaskowca. Ten materiał od razu rzuca nam się w oczy, ponieważ ma charakterystyczny kolor piasku. Niestety można zaobserwować również zielonkawy nalot na powierzchni piaskowca, który pojawia się wraz z czasem na jego powierzchni. Czyszczenie nagrobków z piaskowca to właściwie największa bolączka osób, które się na nie zdecydowały. Jeśli więc koniecznie zależy nam na nagrobku z piaskowca, to należy wybrać taki z polerowaną powierzchnią. Wówczas jego odporność na czynniki atmosferyczne znacząco wzrośnie, a pielęgnacja nie będzie nastręczała tyle kłopotu. Nagrobki z piaskowca są odrobinę egzotyczne i wyglądają naprawdę ciekawie. Jeśli dysponujemy miejscem na cmentarzu, które usytuowane jest w cieniu drzew, lepiej zrezygnujmy z piaskowca. Opadające liście, igliwie, brak słońca to nienajlepsze warunki dla tego kamienia. Najlepszym surowcem na pomniki jest jednak kamień granitowy.

Piaskowce podsumowanie

Kamienie naturalne są wykorzystywane przez ludzkość jako materiały budowlane i dekoracyjne od stuleci. Piaskowce są wszechstronnie wykorzystywane w budownictwie, a ich właściwości i odporność na ścieranie zależne są w dużej mierze od ich składu mineralnego. Bogactwo kolorów oraz atrakcyjna cena sprawiają, że piaskowce stanowią doskonałą alternatywę dla innych kamieni naturalnych.